2 In materiaal

Houtskool voor kamado, welke brandstof is de beste?

Houtskool voor kamado

Eén van de meest gestelde vragen die ik op social media en het BBQ Genootschap langs zie komen is “Wat is de beste houtskool voor in een kamado?”. Een vraag die makkelijk lijkt maar er zijn nog al wat antwoorden mogelijk. Dus laten we de wereld van de houtskool induiken en kijken wat, voor jou, de beste houtskool voor je kamado is.

Wat is houtskool eigenlijk?

Laten we voordat we naar de verschillende soorten houtskool gaan eerst eens kijken wat houtskool nu precies is.

Houtskool is hout dat is verkoold. Het hout wordt gepyrolyseerd, ontleed. Het wordt tot hoge temperatuur verwarmt zonder dat daar (veel) zuurstof bij kan. Vluchtige stoffen in het hout verdampen en zo wordt het hout omgezet in nagenoeg zuivere koolstof.

Dat pyrolyseren hoeft niet volledig te gebeuren. Zo kan het gebeuren dat er houtskool is dat niet volledig is omgezet naar koolstof. Deze houtskool zal bij verbranding dus nog wat smaak afgeven. Hier komen we later op terug.

Waarom geen briketten in een kamado?

Er doen heel veel verhalen de ronde over briketten en kamado’s. Die gaan van dat het niet kan tot dat het niet zo mogen. Er is een reden dat we houtskool in een kamado stoken. Die reden is dat houtskool veel sneller reageert op veranderingen in de instellingen die je maakt.

Briketten branden vrij constant en doordat ze zijn samengeperst vrij gelijkmatig. Zo’n constante warmtebron is heerlijk om te hebben in een dunwandige barbecue zoals de Weber kogelbarbecues. De brandstof vangt dan makkelijk schommelingen op.
Maar in een kamado waar je een grote warmtebuffer hebt vanwege het keramiek is het juist onhandig. Het maakt het regelen heel erg traag.

Samen met Marcel (NasQ BBQ) heb ik weleens de proef op de som genomen. Briketten doen het gewoon in je kamado. Maar ze werken niet ideaal. En vergeet alle spookverhalen verder over dat je garantie zou vervallen wanneer je ze gebruikt (onzin staat nergens in de voorwaarden) of dat de smaak in het keramiek zou trekken (nog grotere onzin).

Goedkoop is duurkoop

Zoals met eigenlijk alles is goedkoop duurkoop. Laat de zakjes houtskool bij het benzinestation en de supermarkt lekker liggen. Dat is waaibomenspul. Slecht hout, soms zelfs sloophout en dat wil je niet in je barbecue opstoken.

Geef dus liever wat meer geld uit aan kwaliteitsbrandstof. Buiten dat je dan geen rotzooi stookt waar je eten bij ligt zit er in die betere houtskool meer energie en ben je op termijn goedkoper uit.

Ook is de sortering in de betere zakken beter. Dat betekent dat er grotere stukken in zitten en naar verhouding minder gruis.

Ik heb de grootste! Grote stukken houtskool ja of nee?

Om op de grootte van de stukken houtskool terug te komen, op social media lijkt het wel een wedstrijd. Stoere mannen met baarden staan met een stuk houtskool ter grootte van een olievat voor zich om vooral te laten zien dat ze de grootste hebben want anders heb je blijkbaar slecht houtskool.

Ik moet daar altijd hard om lachen, die grote brokken zijn onhandig, ze hebben weinig raakvlak met andere brokken houtskool en geven het vuur dus slecht door. Ze zijn moeilijker aan te steken en het argument dat de lucht dan beter door de barbecue kan is ook onzin.

Als je de onderste schuif op een kiertje zet bij een low & slow sessie, dan is er maar een kleine luchtdoorvoer onder. Als je dan gaat kijken naar alle ruimte die er in de barbecue rond de houtskool is is dat vele malen meer. De bottleneck zit dus bij het schuifje en niet bij je kolen, gelukkig maar anders was te temperatuur niet te regelen.

Wat ik zelf een mooi maat vind is de zogenaamde restaurant houtskool. Restaurant houtskool zegt niets over de kwaliteit of soort maar gaat over de sortering. Deze houtskool heeft over het algemeen een mooie grootte voor in je kamado.

Soorten houtskool voor de kamado

Tijd om naar de meest gangbare soorten houtskool voor je kamado op de huidige markt te kijken. Toen ik begon met barbecueën was er nog niet zo veel keuze en als je dan Black Ranch zei dan betekende dat automatisch een bepaalde houtsoort uit Argentinië.

Maar er zijn tegenwoordig meer regio’s waar goede houtskool vandaan komt en er zijn meer merken die hun houtskool uit dezelfde regio halen. Dus laten we naar de specifieke houtsoorten kijken.

De meest voorkomende soorten houtskool voor de kamado:

  • Quebracho, steeneik
  • Marabu
  • Acacia, black wattle

Quebracho, steeneik

Quebracho is een hele harde, zware houtskool. Deze houtskool is gemaakt van steeneik, een hele massieve houtsoort en dat zie je ook terug in de Spaanse naam quebracho die bijlenbreker betekend.
Buiten dat de houtskool zwaar is, is de smaak dat ook. Quebracho geeft veel smaak aan je gerecht, heel veel smaak. En het is daarom geen allemans vriend.

De meeste Quebracho komt uit Argentinië, als is het tegenwoordig ook uit andere landen te vinden. Omdat deze houtskool daar voor open barbebcues wordt gebruikt is die zware rooksmaak niet zo’n probleem. Maar in een gesloten barbecue kan het overheersend zijn.

Zelf ben ik geen fan van deze houtskool juist vanwege de smaak. Ik wil zelf bepalen hoeveel en welke rooksmaak er aan mijn eten zit. Maar zoals met alles in barbecueland, misschien ben jij wel fan. Dus probeer eens een zak en probeer het uit.

Quebracho is vanwege de hardheid lastig aan te steken. Dus trek wat extra tijd aan als je aan een barbecuesessie begint. Doordat deze houtskool zo hard en compact is zit er een hoop energie in en zal het lang mee gaan.

Marabu

Op Cuba groeit een snel groeiende, woekerende struik, Marabu. Omdat deze struik snel alles overneemt wordt hij gekapt om de lokale vegetatie en landbouwgrond te beschermen en wordt er houtskool van gemaakt. Omdat het van een struik komt zul je geen halve boomstammen in deze zakken vinden maar dunnere takken.

Marabu houtskool is wat zachter en milder dan steeneik. Het wil nog weleens knetteren bij het aansteken. Ik heb gehoord dat dat komt omdat de struik snel groei er meer water in zit. Bij het verkolen ontstaan zo luchtkamertjes in de houtskool en die lucht laat, als hij plotseling heet wordt, het hout knappen.

Deze houtskool geeft minder smaak aan je gerecht en is daardoor dus beter geschikt voor gebruik in de kamado. En Marabu houtskool is zachter dan quebracho en daardoor ook makkelijker aan te steken. Omdat het wat lichter is gaat het iets minder lang mee.

Acacia, Black Wattle

Toen ik jaren geleden begon met barbecueën kocht je PEKO of Dammers. Een zachtere houtskool. Toen de merken zich wilden onderscheiden van de rest kwamen we er achter dat beide merken Acacia houtskool zijn. Acacia gaat ook onder de naam Black Wattle door het leven en wordt gemaakt van Afrikaanse Acacia bomen. PEKO is inmiddels verandert naar Fire Up maar zit nog wel in de karakteristieke gele zakken. Dammers is er ook nog steeds en er zijn meer merken bij gekomen.

Van de drie meest gebruikte soorten is Acacia houtskool de zachtste. Deze houtskool brandt snel en geeft nagenoeg geen smaak aan je gerecht af. Doordat hij lichter is brandt hij ook sneller op.

Andere soorten houtskool

Buiten de drie meest gebruikte soorten is er nog meer te koop. Je ziet steeds meer fabrikanten van kamado’s met eigen houtskool op de markt komen. Big Green Egg heeft een eigen houtskool die bestaat uit een mix van Europese beuk en haagbeuk.

Kamado Joe heeft zijn Big Block houtskool, grote stoere stukken in een, hoe kan het ook anders, knalrode zak.

En dan zijn er nog merken als Blues Hog die een mix van eik en hickory hebben. En zo probeert iedereen een graantje mee te pikken natuurlijk.

Houtskool mythes en tips

Er doen tegenwoordig veel verhalen over houtskool de ronde en een aantal daarvan is pure onzin. Hieronder vind je een aantal van die indianenverhalen en ook nog een tip.

Speciale houtskool voor Low & Slow

Met de komst van meer soorten houtskool en mensen die hun houtskool als beste in de markt willen zetten zijn ook allerlei mythes opgedoken. Zo zou je voor een low & slow sessie speciale houtskool nodig hebben. Dat is dus een langdurige sessie op lage temperaturen, denk aan Spareribs, Pulled Pork, Brisket en dergelijke. En je zou dan vooral harde houtsoorten als Quebracho moeten gebruiken omdat daar meer energie in zit.

Ja, er zit meer energie in. Maar je kunt ook prima zo’n sessie op een zachtere soort als Acacia doen. Je zult alleen wat meer houtskool moeten toevoegen. Het voordeel is dan wel dat je zelf de rooksmaak bepaalt.

Er zit gruis in mijn zak!

Er wordt op social media veel ongenoegen geuit over gruis in zakken houtskool. Mensen het is een natuurproduct! En ja, het kan gebeuren dat er een laagje gruis in een zak zit. Ik ben ook weleens een steen in een zak houtskool tegen gekomen. En als zoiets gebeurt dan gaan er gelijk de wildste verhalen rond op FaceBook.

Om houtskool te maken worden in sommige landen stammetjes rechtop tegen elkaar gezet en in brandt gestoken. Daarna wordt dat afgedekt met aarde om het vuur te smoren en zo de houtskool te maken. Als het eenmaal houtskool is wordt het vaak met shovels verplaatst en kan er weleens een steen van de grond meekomen. Niks oplichterij. Gewoon mensen werk.

En dat gruis, vroeger probeerde ik altijd zakken van bovenop de pallet te pakken omdat ik dan minder gruis zou hebben. Totdat ik een foto van de importeur zag van een vrachtwagen houtskool die binnenkwam. De zakken liggen losgestapeld en worden daar op pallets gestapeld. Dus als je pech hebt dan heb je is de bovenste zak de pallet de onderste uit de container,.

Heb je nou heel veel gruis, laat het dan weten aan je verkooppunt. vaak is er wel een oplossing te bedenken. En met gruis bedoel ik bijna stof hè, kleine stukjes houtskool branden ook gewoon op in je kamado.

Luchtdoorvoer kamado

Door grote stukken houtskool te gebruiken zou je een betere luchtdoorvoer hebben in je kamado en zou je houtskool beter branden. Ook dat komt vaak langs als argument voor grote stukken houtskool.

Zelf hou ik van een mooi mix, wat grovere stukken, een beetje kleinere en wat nog kleiner spul. Als ik mijn kolenmand vul doe ik dat altijd handmatig. Ik kieper er nooit zo de zak in om. Eerst hark ik met het pookje de oude houtskool naar de voorkant, zo ben je ook meteen van de kleinste stukjes af. Dan vul ik de bodem met de grotere stukken. Dan gaat er langs de buitenkant wat groter spul en vul ik de binnenkant met het fijnere spul. Daarboven op mogen de kleine stukjes want die branden sneller met aansteken door het relatief grote oppervlak.

En als je dan kijkt naar de doorvoer van lucht in je kamado dan heb je bij low & slow een heel klein openingetje bij de luchtschuif en heel veel volume aan lucht aan de binnenkant. Dus dat je speciaal grote stukken houtskool nodig hebt is onzin. Sterker die grote stukken hebben minder contact met elkaar en steken elkaar dus lastiger aan.

Houtskool in je kamado hergebruiken / Oude houtskool aansteken

Als ik nog een aardige hoeveelheid houtskool van een vorige sessie in mijn kolenmand heb zitten dan doe ik altijd wat verse houtskool bovenop om het aansteken makkelijker te maken.

Als iets brandt, dan brandt niet het materiaal zelf maar de gassen uit dat materiaal. De oude houtskool in je kolenmand is dus al een keer heet geweest en heeft een deel van die brandbare gassen al afgestaan. Daardoor zal het wat moeilijker aangaan dan verse houtskool.

Door nu verse houtskool bovenop te leggen heb je iets dat sneller brandt en de temperatuur omhoog brengt waarbij de oude houtskool ook weer gas af gaat staan om het vuur te voeden.

Maar wat is dan de beste houtskool voor mijn kamado?

Over smaak valt natuurlijk niet te twisten. De één houdt van de stevige smaak van Quebracho, de ander heeft liever dat zijn houtskool alleen de barbecue op temperatuur houdt en voegt zelf de rooksmaak toe doormiddel van rookhout en gebruikt daarom Acacia.

Zelf behoor ik tot de Acacia gebruikers. Ik wil graag zelf bepalen hoeveel en welke rooksmaak er aan mijn eten zit. Als je bijvoorbeeld een cake gaat bakken in je kamado dan neemt die door de open structuur snel veel rook op, gehakt trouwens ook. Door een neutrale houtskool te gebruiken heb je geen last van rooksmaak en smaakt je cake niet als een asbak.

Wat wel bepalend is voor goede houtskool is dat het niet zo’n zakje zooi is van het tankstation waarvan je niet weet wat er in zit. Koop dus als je net begint aan dit barbecue-avontuur van alle drie gangbare soorten een zak en probeer ze uit! Dat is de enige manier om er achter te komen welke houtskool bij jou past!


Je houtskool aansteken

Je weet nu wat voor jou een geschikte houtskool is, maar hoe steek je die nu goed aan in je kamado? Dat leg ik je uit in dit artikel over het aansteken van je barbecue.

Dit vind je misschien ook leuk

2 Reacties

  • Reageer
    klavert
    maandag, 17 oktober 2022 at 19:17

    Hallo Dennis,
    Een dezer dagen wil ik een zalm koud gaan roken! om de temperatuur te kunnen beheersen heb je infra rood of een richt thermometer nodig. Kun je me adviseren welke thermometer goed is en het moet niet te duur zijn!
    bij voor baat mijn dank!
    mvg
    alexander

    1

    • Reageer
      noskos
      dinsdag, 18 oktober 2022 at 13:01

      Hoi Alexander, volgens mij haal je heel veel verschillende dingen door elkaar. Als je gaat koud roken heb je geen warmte, er valt dus ook niets te beheersen. Je hebt dus geen thermometer nodig. Een IR thermometer is handig als je wilt weten hoe heet een pan of bakplaat is. Maar voor koudroken heb je er geen nodig. Wel moet je zorgen dat de buitentemperatuur niet al te hoog is. Dus niet een zalm een nacht in 30°C laten liggen. Maar kijk een naar mijn bericht over koudgerookte zlam of kaas en de video’s erover en dan wordt het je allemaal wel duidelijk. Het is niet zo heel spannend.

    Reageer

    Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.